Schiphol Terminal
KL AIR (bestaande uit KAAN Architecten, Estudio Lamela, ABT en Ineco) ontwerpt de grote nieuwe terminal op Amsterdam Airport Schiphol. De hal voor vertrek en aankomst van 14 miljoen reizigers per jaar moet in 2023 gebouwd zijn. KL AIR werkt verder samen met DGMR, Arnout Meijer Studio en Planeground. In een internationale competitie heeft het voorstel van KL AIR op alle onderdelen de meeste punten gekregen. De grote inspiratiebron voor de ontwerpers wordt gevormd door Schiphol zelf en de intenties waarmee in de afgelopen halve eeuw aan de luchthaven is gewerkt: doelmatig, overzichtelijk en zorgvuldig, ingebed in een sfeer van praktische voorzieningen en kalme luxe. Eerder dan architectonische vormen staan ruimte, licht en overzicht voorop, wat dan ook het DNA van Schiphol wordt genoemd. Het prijsvraagontwerp volgt de nuchtere opzet van de luchthaven en het ‘één terminal’ concept, overstappen zonder uitchecken en inchecken en zonder dat de reiziger zelf zijn bagage moet meeslepen.
Vooral de ingetogen modernistische glamour van de terminal uit 1967 spreekt tot de verbeelding, met name het werk van de Nederlandse ontwerper Kho Liang Ie (1927-1975). Met dit lichtend voorbeeld voor ogen wordt nu met het voorstel van KL AIR in een andere tijd en onder andere condities een nieuwe standaard gezet. De constructie van het bouwwerk krijgt zo min mogelijk uitdrukking, is als vanzelf aanwezig. In de ruimte staat geen enkele kolom in de weg.
Enkele gebouwdelen met nuttige functies in de terminal en de kolommen in de gevels dragen de daken. De open opzet staat wijzigingen in de loop van de tijd
toe, een uiting van architectonische duurzaamheid.
De architectonische kwaliteit van de nieuwe terminal zit gelaagd in de ogenschijnlijke tegenstelling tussen enerzijds praktisch en vanzelfsprekend en anderzijds een aangename belevenis van een grote sfeervolle ruimte met bijzonder licht. Alledaags en onalledaags vloeien samen tot een uitnodigende wereld.
In het ontwerp staan de reizigers centraal, zowel als individu als in de gedaante van crowd. Niet alleen voor de vertrekkende reizigers is overzicht, gemak, daglicht en weldadige ruimtelijkheid aanwezig, ook de aankomende passagiers krijgen uitzicht, comfort en een prettige ruime omgeving geboden. In plaats van ergens onder een verhoogde weg op straat te belanden, komen de aankomende reizigers na de douane uit op het stedelijke Jan Dellaertplein aan de Schiphol Plaza met het ondergrondse spoorwegstation. De riante route voert door een ruime hal voor het ophalen van de bagage, met daglicht en een blik op de vertrekhal.
Centraal in de hal ligt een uitgestrekt plateau. De vertrekkende reizigers worden omhoog gevoerd, de wegbrengers blijven beneden. Vanaf het plateau wordt de reiziger verrast door de ruimtelijkheid van de terminal en door het uitzicht dat de hoog oprijzende glazen gevels bieden, eerst aan de landzijde, vervolgens aan de luchtzijde met de vele vliegtuigen en het weidse uitzicht met wolkenluchten boven de polder. Na de bagage-automaten en incheckbalies volgen de veiligheidscontroles. Door de vriendelijke houten bekleding, het daglicht en het zicht op twee weelderig begroeide hoven vinden de controles plaats in
een ontspannen sfeer.
Behalve een splitsing van soorten publiek, waardoor overbodige drukte vermeden wordt, biedt het verhogen van de vertrekvloer nog andere voordelen. Door het plateau ontstaat ruimte voor een ongelijkvloerse ligging van de kruising van aankomst en vertrek waardoor ook de aankomende reizigers op aangename wijze hun weg kunnen volgen. Tevens geeft het plateau armslag aan de ondergrondse bagage-afhandeling, voor Schiphol als geliefde overstaphaven een cruciaal
bestanddeel.
De ambiance in de terminal, die in hoge mate bepalend is voor wat de reizigers als prettig ervaren, wordt sterk beïnvloed door het licht. Het dak annex plafond van het hoge centrale deel van de terminal is een lichtmachine, een liggende kroon van 180 bij 150 meter die de reizigers door de dag heen en de nacht begeleidt. Het is een netwerk van rechthoekige vakken die aan de bovenkant met glazen panelen zijn ingevuld. Door de vorm van de manshoge kokerbalken wijken de wanden van de vakken, waardoor in het plafond alleen rechthoekige openingen zichtbaar zijn. Als door openingen in een dun vlies kijken de reizigers
de hemel in. Met beproefde technische voorzieningen in de vakken kunnen met kleuren en lichtsterkten sferen gereguleerd worden. De glazen gevels en de lichtmachine benadrukken de Nederlandse eigenheid van de terminal, ze sluiten aan bij de lage horizon en de hoge wolkenluchten van de Hollandse schilders.
| Oplevering | 2023 |
| Opdrachtgever | SNBV (Schiphol Nederland B.V.) |